Podkategorie:
Grzybica kamienna
Jest to zakaźna i zaraźliwa choroba czerwiu i pszczół dorosłych wywoływana przez grzyby kropidlaki z rodzaju Aspergillus, głównie A. flawus. W przebiegu tej choroby dochodzi do mechanicznego i enzymatycznego uszkodzenia tkanek przerośniętych przez grzybnię oraz uszkodzenia układu nerwowego przez aflatoksyny wydzielane przez grzyby. Występuje ona głównie wczesną wiosną, a sprzyja jej wilgotna i deszczowa pogoda. Na zakażenie kropidlakami jest podatny czerw we wszystkich stadiach rozwoju oraz robotnice, trutnie i matka.
Chore pszczoły są osłabione, niespokojne, tracą zdolności lotne, spadają z plastrów i wypełzają z ula. Odwłoki martwych pszczół są rozdęte i twarde, a błony międzysegmentowe porasta żółtozielona grzybnia. Przerośnięte przez grzybnię pszczoły i larwy są źródłem konidialnych zarodników, które rozsiewają się w ulach i w całej pasiece. Choroba w rodzinie szerzy się za pośrednictwem pszczół czyszczących gniazdo i karmicielek, które zakażają czerw pokarmem zanieczyszczonym przetrwalnikami. Między ulami i pasiekami choroba rozprzestrzenia się przez rabujące i błądzące pszczoły, a także narzędzia i sprzęt.
Chore rodziny słabną i zmniejsza się ich produkcyjność. Choroba może ustępować po pojawieniu się pożytku lub podkarmieniu, lecz często nawraca. Skuteczną metodą leczenia chorych rodzin jest przesiedlanie pszczół na węzę do odkażonych uli. Plastry z rodzin chorych należy przetopić, a miód, jeżeli ma być używany do karmienia pszczół, przegotować po rozcieńczeniu z wodą.
Miodu z rodzin chorych na grzybicę kropidlakową nie wolno spożywać. Sprzęt, ule, narzędzia i pasieczysko odkaża się 2-3% formaliną. Zarodniki kropidlaków są szczególnie wrażliwe na ten środek dezynfekcyjny oraz na działanie podwyższonej temperatury i giną już w 60°C. Wystąpieniu grzybicy kropidlakowej, podobnie jak i innym chorobom, zapobiega utrzymywanie silnych rodzin, dostosowanie wielkości gniazda do siły rodziny (nie dochodzi wtedy do przechłodzenia czerwiu), przestrzeganie zasad higieny w pasiece oraz ustawienie pasieki na ciepłym, suchym, lekko nasłonecznionym stanowisku.
Grzybica kamienna jest jedyną odzwierzęcą chorobą pszczół, czyli zakażającą również ludzi (zoonoza). Grzybnia A. flavus może się rozwijać w płucach ludzi, którzy mieli kontakt z zarodnikami, powodując niebezpieczne komplikacje (grzyby z rodzaju Aspergillus były przyczyną sensacyjnych zakażeń archeologów badających piramidy egipskie, określone jako „zemsta faraonów”). Szczególnie narażone na zakażenie są osoby chore i osłabione, z obniżoną odpornością. Dlatego pszczelarz pracujący przy chorej rodzinie powinien zabezpieczyć drogi oddechowe maseczką ze zwilżonej gazy. Z tego samego powodu miód pochodzący z chorych rodzin, zanieczyszczony zarodnikami grzyba, nie może być spożywany przez ludzi.
